2. Nguồn gốc tên gọi

Tên gọi “Hạ Long” có nghĩa là “Rồng xuống”. Từ trước thế kỷ XIX, tên vịnh Hạ Long chưa được ghi chép trong thư tịch cổ của Việt Nam, Mãi đến cuối thế kỷ XIX, tên vịnh Hạ Long mới xuất hiện trên bản đồ hàng hải của Pháp vẽ về vịnh Bắc Bộ và trên một số bài báo bằng chữ tiếng Pháp, chữ tiếng Việt.

Tuy nhiên, trong tiềm thức của người dân vùng Đông Bắc Việt Nam, tên Hạ Long được bắt nguồn với câu chuyện về đàn Rồng hạ giới giúp người dân Việt đánh giặc ngoại xâm:

“Ngày xưa, khi người Việt mới lập nước, trong một lần nước Việt bị giặc ngoại xâm, Trời sai Rồng mẹ mang theo một đàn Rồng con xuống giúp người Việt đánh giặc. Khi thuyền giặc từ biển cả ào ạt tấn công vào bờ thì đàn Rồng cũng hạ giới. Đàn Rồng lập tức phun ra vô số châu ngọc, những châu ngọc ấy thoắt biến thành muôn vàn đảo đá sừng sững, liên kết lại như bức tường thành vững chãi, bất ngờ chặn bước tiến quân giặc. Thuyền giặc đang lao nhanh bị chặn lại đột ngột đâm vào các đảo đá, đâm vào nhau vỡ tan tành. Sau khi giặc tan, Rồng mẹ và Rồng con không trở về trời, mà ở lại hạ giới – nơi vừa diễn ra trận chiến đấu. Chỗ Rồng mẹ xuống là Hạ Long, nơi Rồng con xuống là Bái Tử Long. Đuôi của đàn Rồng quẫy lên trắng xóa là Long Vĩ, tức bán đảo Trà Cổ ngày nay với bãi cát mịn, dài hàng chục ki – lô – mét”.

Câu chuyện dân gian về tên gọi “Hạ Long” gắn liền với quan niệm về nguồn gốc của dân tộc Việt là “Con Rồng, cháu Tiên”. Ngày nay, nhiều đảo, núi trong vùng vịnh Hạ Long vẫn mang tên Rồng như: Hòn Rồng, Cái Rồng, vịnh Bái Tử Long, ngoài xa có đảo Long Châu, đảo Bạch Long Vĩ.

4. Giá trị nổi bật toàn cầu về thẩm mỹ

Cảnh đẹp của vịnh Hạ Long từ góc độ tổng thể: Là sự kết hợp hài hòa giữa dáng núi, biển trời với sắc nước, màu mây… Là một tác phẩm nghệ thuật tạo hình kỳ thú của tạo hóa, có sự kết hợp tinh tế giữa điêu khắc và hội họa, bố cục và màu sắc, giữa tính hoành tráng khoẻ khoắn với sự duyên dáng, thơ mộng mà không một ngôn từ nào có thể tả xiết.

Vẻ đẹp của sự tạo dáng muôn hình vạn trạng: Lướt thuyền len lỏi vào trong các rừng đảo huyền bí của vịnh Hạ Long, đây đó ta lại bắt gặp những đảo đá mang những hình dáng vô cùng quen thuộc: đảo thì giống ông già ngồi câu cá (hòn Lã Vọng); đảo lại giống như nhà Sư đang chắp tay niệm Phật (hòn ông Sư); có những đảo lại mang dáng dấp của đôi Gà đang chụm đầu vào nhau tình tự (hòn Trống Mái)… Chính sự phong phú từ các đảo, núi đá với những hình khối, quy mô khác nhau mang lại cho ta có cảm giác đó không phải là những đảo đá, mà là những sinh linh vô cùng sống động.

5. Giá trị nổi bật toàn cầu về địa chất – địa mạo

Giá trị nổi bật toàn cầu về địa chất – địa mạo của vịnh Hạ Long (bao gồm cả vịnh Bái Tử Long và vùng bờ biển giáp kề) được khẳng định bởi đó là một cảnh quan karst trưởng thành trong điều kiện nhiệt đới nóng ẩm bị biển xâm lấn và biến cải nhiều lần và hiện vẫn đang ngập chìm một phần trong nước với hàng ngàn đảo cực kỳ đa dạng. Các đảo đá nổi lên từ đáy biển, có khi cao tới hàng trăm mét, khi thì đứng riêng lẻ, khi tập trung thành dãy, thành chùm, rải rác khắp mặt vịnh.

Thiên nhiên đã tạo nên một bức tranh thủy mặc khổng lồ, sống động vươn lên từ biển. Và bức tranh ấy được nhận định là nơi quy tụ gần như đầy đủ các dạng cơ bản của địa hình karst trên thế giới.

7. Các danh hiệu của vịnh Hạ Long

Với những giá trị nổi bật, Vịnh Hạ Long 02 lần được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới:

Di sản thiên nhiên thế giới

Lần thứ nhất: Năm 1994, tại Phuket, Ủy ban Di sản thế giới đã công nhận vịnh Hạ Long vào danh mục Di sản thiên nhiên thế giới với giá trị nổi bật toàn cầu về mặt thẩm mỹ theo tiêu chí vii (chứa đựng các hiện tượng thiên nhiên siêu việt hay các khu vực có vẻ đẹp thiên nhiên kỳ thú và tầm quan trọng thẩm mỹ

Lần thứ hai: Năm 2000, tại Australia, Ủy ban Di sản thế giới đã công nhận vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới lần thứ 2 với giá trị nổi bật toàn cầu về giá trị địa chất – địa mạo theo tiêu chí viii (là những ví dụ nổi bật đại diện cho những giai đoạn lớn của lịch sử trái đất, bao gồm cả việc ghi chép lại cuộc sống, các quá trình địa chất lớn đang tiếp diễn trong sự phát triển của các địa mạo, hay những đặc điểm địa chấn và địa hình lớn).

– Kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới: ngày 12/11/2011, vịnh Hạ Long lọt vào danh sách sơ bộ 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới cùng với Rừng mưa Amazon và sông Amazon, thác Lguazu (Argentina, Braxil), đảo Jeju (Hàn Quốc), đảo Komodo (Indonesia), ..